Gemeenten, provincies en ministeries – de doorsnee Nederlander is er wel bekend mee. Minder bekend is een andere bestuurslaag in Nederland: de waterschappen. En u kent het spreekwoord: onbekend maakt onbemind.
Voorbereiding
Toegegeven, ook wij als trainees waren vooraf niet zo op de hoogte van de werkzaamheden van een waterschap. Iets met water, en waarschijnlijk iets met dijken, maar veel verder kwamen we ook niet. Des te leerzamer was het om gaandeweg de planning van ons werkbezoek aan het Waterschap Aa en Maas, meer te leren over de whataboutsvan deze relatief onbekende bestuurslaag.
Ons bezoek aan Waterschap Aa en Maas stond in het teken van ‘innovatie’. En dat bleek niet toevallig: het waterschap werd onlangs bekroond tot ‘Beste Overheidsorganisatie 2018’. De jury was hierbij vol lof over de aandacht voor innovatie binnen de organisatie.
Aan ons, Jordy, Tim, Miriam en Mark, werd de nobele taak toevertrouwd om het eerste werkbezoek van onze traineelichting voor te bereiden. Een organisatorische klus, zeker omdat onze plannen in eerste instantie groots en meeslepend waren. Daarnaast bleek de kerstvakantie geen goede tijd te zijn om afspraken met ambtenaren te maken en gooide een legionella-uitbraak roet in het eten. En dat bovenop ons ‘gewone werk’. Drukte!
Gelukkig konden we rekenen op veel enthousiaste en meedenkende waterschapsmedewerkers, zoals innovator Ferdinand Kiestra. Ook boften we met
Miriam, die die vanuit het traineeprogramma werkzaam is bij waterschap Aa en Maas. Daardoor kon zij in de wandelgangen snel iets ‘aftikken’ (jawel, ambtenarenjargon) met onder andere de secretaris-directeur van het waterschap en voorzitter van de stuurgroep van ons traineeprogramma, Piet Sennema.
Het werkbezoek
Het resultaat van al die voorbereidingen mocht er – zonder al te arrogant te willen klinken – zijn.
De dag werd afgetrapt met een panelgesprek met medewerkers van het waterschap die zich elk op een eigen manier met innovatie bezighouden. Tijdens dit gesprek werd ingegaan op het belang van innovatie binnen de overheid, de verschillende vormen van innovatie en de uitdagingen en kansen die er liggen rond dit thema. Ook werden wij als trainees gestimuleerd kritisch naar onszelf te kijken: welke bijdrage leveren wij als jonge ambtenaren aan innovatie?
Belangrijkste lessen waren volgens ons:
- Stilstaan is achteruitgang;
- Durf!;
- Experimenteren is leren;
- Zoek de ruimte binnen je organisatie: waar liggen mogelijkheden om, zeker als fris-kijkende trainee, met innovatie bezig te zijn of problemen slimmer aan te pakken.
Innovator Ferdinand presenteerde vervolgens verschillende innovatieve projecten van Waterschap Aa en Maas. We leerden dat het waterschap experimenteert met het kweken van paddenstoelen op strooimaaisel en dat het waterschap door het verzamelen en slim verbinden van data, steeds meer inzicht krijgt in bijvoorbeeld de droogteproblematiek. Ook wekt het waterschap groen gas op uit het afvalwater van Bosschenaren, waarmee bierbrouwer Heineken van energie wordt voorzien.
Praktijklocaties
Na de verantwoorde lunch, inclusief hummus-panini’s, was het tijd voor de trainees om de mouwen op te stropen en aan de slag te gaan met vraagstukken waar het waterschap mee worstelt. De helft van de groep bezocht de hoogwateraanpak (HoWaBo) rondom Den Bosch. Daar dachten ze na over manieren om stedelingen bewust te maken van de noodzaak van klimaatadaptatie. De andere helft van de trainees ging langs bij de rioolwaterzuivering in Aarle-Rixtel. Het aandachtspunt daar was de bronaanpak van medicijnresten in rioolwater: hoe kan het waterschap er voor zorgen dat er minder medicijnresten in ons rioolwater terechtkomen?
Al brainstormend en vanuit eigen kennis en kunde formuleerden de groepen verfrissende antwoorden op de vraagstukken, die vervolgens aan een vakkundige waterschaps-jury werd gepresenteerd. Creatieve oplossingen werden aangedragen (wat te denken van het Groene Vingergenootschap?) en interessante discussies werden gevoerd. We hopen dat de trainees – binnen de beperkte tijd die hen gegeven was – het waterschap verder op weg heeft kunnen helpen met hun vraagstukken.
Na de afsluiting van het inhoudelijke programma was het tijd voor een minstens net zo innovatieve borrel: bloemkool, aardbeien, bleekselderij, allerlei dipjes, biertjes van lokale brouwers en hippe frisdrankjes – het ontbrak ons aan niets! Verwend door deze versnaperingen en met gevulde hersenpannen vol nieuwe kennis, ervaringen, ideeën en lessen keerden de trainees huiswaarts.
Wij kijken terug op een leuke en inspirerende dag, waarbij we het waterschap wat beter hebben leren kennen en het thema ‘innovatie’ hebben onderzocht. En stiekem zijn we best een beetje trots op onze organisatie-van-een-werkbezoek-skills!
Door Tim, Jordy, Miriam en Mark